Σάββατο 12 Ιουνίου 2010

Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ , Γιατί επέλεξα το συγκεκριμένο ποίημα;


ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ

ΤΑΞΗ: Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
6Η ΕΝΟΤΗΤΑ
ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΝΝΑ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ
    Γιατί επέλεξα το συγκεκριμένο ποίημα;



ΜΑΘΗΤΗΣ: ΧΡΙΣΤΟΝΙΚΟΣ ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ
ΤΟ ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΟ ΤΡΕΧΑΝΤΗΡΙ 
                                         ΛΑΜΠΡΟΥ ΠΟΡΦΥΡΑ
Άνοιξη ! Μόλις ξέσπασε του φθινοπώρου η μπόρα
Κι εγώ το τρεχαντήρι σου ονειρεύομαι από τώρα
Ν’ αραζει στο λιμάνι μας, με τ’ αρμεν’  ανθισμένα,
Πλάι στα καΐκια τα φτωχά, τα θαλασσοδαρμένα.

Να φέρεις τον αιθέριο αχό του αφρού στα υγρά χαλίκια,
Γύρω στα βράχια, πράσινο στεφάνι τους τα φύκια,
Και για τους ίσκιους που περνούν ή μένουν στ’ ακρογιαλι
Να φέρεις απ’ τη Βενετία το πιο λαμπρό κρουστάλλι.

Στα δέντρα που θρηνούν βραχνά, στου κάμπου τη μαυρίλα,
Να φέρεις γέλια ερωτικά στα νιόφυτρα τους φύλλα
Μέσα στα ρόδα του ουρανού το φως του Αποσπερίτη,
Κι εμένα μια μικρή φωλιά χελιδονιών στο σπίτι.



Το ανοιξιάτικο τρεχαντήρι είναι ένα ποίημα του Λάμπρου Πορφύρα το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι «ελκυστικό» , καθώς μόλις διάβασα τον τίτλο του θέλησα να το διαβάσω ολόκληρο. Θα μπορούσα να πω πως είναι το καλύτερο ποίημα που έχω διαβάσει.
    Σε αυτό το ποίημα ο αφηγητής μιλάει με νοσταλγία και περιμένει με λαχτάρα την άνοιξη, που φαίνεται να είναι η αγαπημένη του εποχή. Και ένας από τους λόγους που διάλεξα αυτό το ποίημα είναι ό τι και εγώ πολλές φορές έχω το ίδιο συναίσθημα , περιμένω δηλαδή πώς και πώς την άνοιξη , μια από τις πιο χαρούμενες εποχές ,τότε που φεύγει ο κρύος καιρός,  ανθίζουν τα δέντρα και όλοι οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι. Άλλος  ένας λόγος που διάλεξα αυτό το ποίημα είναι η αναφορά του  στο τρεχαντήρι. Το τρεχαντήρι συνδέεται άμεσα με τη θάλασσα , και αυτό είναι που μου αρέσει , καθώς λατρεύω  τη θάλασσα. Επίσης, το διάλεξα γιατί το κύριο στοιχείο του είναι η άνοιξη και για αυτό το λόγο  είναι επίκαιρο , καθώς πριν σχεδόν ένα μήνα «ήρθε» ο Μάρτης , ο πρώτος μήνας της άνοιξης …
  Το τρεχαντήρι και η θάλασσα είναι λοιπόν τα κυριότερα στοιχεία που με κάνουν να χαρακτηρίζω το ποίημα ως το καλύτερο που έχω διαβάσει μέχρι σήμερα.
Τα ποιήματα του Λάμπρου Πορφύρα, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα.

ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΤΖΟΝΙ ΜΠΡΟΥΝΙΛΝΤΑ
Γιάννης Ρίτσος 
                           Ειρήνη
Τ' όνειρο   του    παιδιού    είναι   η    ειρήνη.                                              
Τ' όνειρο    της    μάνας    είναι    η    ειρήνη.                                               
Τα   λόγια   της   αγάπης    κάτω    απ' τα   δέντρα                                       
είναι   η    ειρήνη.                                                                                             
Ο   πατέρας   που   γυρνάει  απόβραδο   μ' ένα   φαρδύ                           
χαμόγελο   στα   μάτια   μ' ένα   ζεμπίλι   στα  χέρια  του
γεμάτο   φρούτο  κι  οι  σταγόνες   του   ιδρώτα   στο
μέτωπό  του  είναι  όπως  οι  σταγόνες   του  σταμνιού
που   παγώνει   το  νερό  στο  παράθυρο, είναι  η  ειρήνη.

Ειρήνη  είναι  ένα  ποτήρι  ζεστό  γάλα  κι  ένα  βιβλίο  μπροστά στο  παιδί  που  ξυπνάει.
Η  ειρήνη  είναι  τα  σφιγμένα  χέρια  των  ανθρώπων  είναι
το  ζεστό  ψωμί  στο  τραπέζι   του  κόσμου   είναι  το
χαμόγελο  της   μάνας.    Μονάχα  αυτό.
Τίποτα  άλλο  δεν   είναι  η  ειρήνη.   
Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού,Ο.Ε.Δ.Β. 2007

                                            http://www.sigmalive.com/news/local/22210
 
   Επέλεξα  το παραπάνω ποίημα του Γ. Ρίτσου, επειδή οι στίχοι του με βοήθησαν να σκεφτώ σοβαρά για την αναγκαιότητα  της ειρήνης…
  Αν  δεν υπάρχει  ειρήνη  δεν  θα  υπάρχει  η  Γη, 
και  αν  υπάρχει  πόλεμος  δεν  θα  υπάρχουν  άνθρωποι .
Χρειαζόμαστε την ειρήνη  για  να  μην πεθαίνουν άνθρωποι,  να  μην καταστρέφονται  χωριά  και  πόλης, να παίζουν τα παιδιά χωρίς φόβο και ανασφάλεια …

 
ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΡΑΜΝΟΥΛΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ  
                      
ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ        
                           
Γλυκά φυσά ο μπάτης,                                                  
η θάλασσα δροσίζεται,
στα γαλανά νερά της
ο ήλιος καθρεφτίζεται
και λες πως παίζουν μ' έρωτα
πετώντας δίχως έννοια
ψαράκια χρυσοφτέρωτα
σε κύματ'  ασημένια.

Στου καραβιού το πλάι
ένα τρελό δελφίνι
γοργόφτερο πετάει
και πίσω μάς αφήνει
και σαν να καμαρώνεται
της θάλασσας το άτι
με τους αφρούς του ζώνεται
και μας γυρνά την πλάτη.

Χιονοπλασμένοι γλάροι,
Πό ΄χουν φτερούγια ατίμητα
και για κανένα ψάρι
τα μάτια τους ακοίμητα,
στα ξάρτια τριγυρίζοντας
ακούραστοι πετούνε
ή με χαρά σφυρίζοντας
στο πέλαγος βουτούνε.

Και γύρω καραβάκια
στη θάλασσ' αρμενίζουν
σαν άσπρα προβατάκια
που βόσκοντας γυρίζουν
με χαρωπά πηδήματα
στους κάμπους όλη μέρα,
κι έχουν βοσκή τα κύματα,
βοσκό τους τον αέρα.
Λ. Πολίτη, Ποιητική Ανθολογία,τόμ.6, Δωδώνη   

                                            http://www.flickr.com/photos/spirosk/3387275435/
  
    Ο ποιητής πλάθει με το λόγο του εικόνες στις οποίες κυριαρχεί η ειδυλλιακή διάσταση και η αρμονική συνύπαρξη όλων των μερών του θαλασσινού τοπίου. Διάλεξα αυτό το ποίημα γιατί περιγράφει με ένα ξεχωριστό τρόπο και με πλήθος επιθέτων μια όμορφη αρμονική εικόνα θάλασσας και όσων ζουν σ’ αυτήν. Τα επίθετα δημιουργούν αμέσως στη φαντασία σου την εικόνα με όλες της τις λεπτομέρειες και τα ρήματα - κυρίως - παρουσιάζουν την έντονη κινητικότητα του χώρου. Τέλος, ένας άλλος λόγος για τον οποίο επέλεξα  αυτό το ποίημα είναι πως περιγράφει τη θάλασσα που είναι ένα από τα αγαπημένα μου τοπία …
  ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2009-2010
 


 

Κυριακή 18 Απριλίου 2010

Κυριακή 11 Απριλίου 2010

ΗΛΙΑΝΑ ΚΟΚΟΥΣΗ ΕΛΕΝΗ Γ2


                 Κοκούση Ηλιάνα
                     Τμήμα: Γ2
Μάθημα: Αρχαία Γραμματεία
Διδάσκουσα: Ά. Δεληγιαννοπούλου 

 Η συμπόνια του χορού για την Ελένη!!~ Τραγικότητα και
 συμπαράσταση ~        



       
                                                       





                                                             








                 ΠΟΔΟΧΩΡΙ ΚΑΒΑΛΑΣ 2009-2010





ΕΙΣΑΓΩΓΗ

  Ελένη και χορός ...
Σύνολο ομοιογενές, συντονισμένο και όμοιο στη σκευή….
Ο ρόλος του είναι να συμπάσχει με τον τραγικό ήρωα που υποφέρει …εξαιτίας μίας αναπόφευκτης μοίρας….  
  Στα πλαίσια της σχολικής χρονιάς 2009-2010 και μέσα από το σχολικό βιβλίο η Ελένη του Ευριπίδη ασχοληθήκαμε με το ρόλο του χορού και με το πώς αυτός επηρεάζει τα γεγονότα…καθώς και με τη διαφορά στην σκευή του ανάλογα με τα μέλη που τον αποτελούν και με τον συντονισμό στην κίνηση…

  Έτσι, αυτό που φάνηκε ως πρώτη ματιά, ήταν ότι η σύσταση του χορού δεν είναι πάντα ίδια… Επίσης, όσο και να μας φανεί περίεργο στην εποχή του Ευριπίδη όλοι οι ρόλοι παίζονταν από άνδρες…Ακόμη και της Ελένης ...








    Βλέπουμε, τις συγχρονισμένες κινήσεις του χορού των γερόντων. Όσον αφορά την εξωτερική εμφάνιση τους ο σκηνοθέτης προτιμά να τους παρουσιάσει με φορεσιές…Φορούν "ράσα"  (μάλλον ξεκινάνε από το λαιμό και καταλήγουν χαμηλά στον αστράγαλο)…Στο κεφάλι φορούν κάτι σαν πέπλο... Οι αποχρώσεις είναι μεταξύ του λευκού και του μοβ… Ενώ το "ράσο" που ντύνει  τα σώματα είναι μεταξύ του καφέ και του χρυσού…Έχουν μακριά σκούρα γενειάδα και βαμμένα τα πρόσωπα τους…
    Η κίνηση συγχρονισμένη  ... σηκώνουν τα χέρια ψηλά…



     Στις παραπάνω εικόνες ο χορός είναι γυναίκες. Στην πρώτη εικόνα βλέπουμε επτά γυναίκες να φορούν μαύρα ρούχα, στέκονται πίσω και κοιτούν την Ελένη….
   Στην κάτω εικόνα οκτώ γυναίκες με μοτίβο στέκονται κοιτώντας το κοινό ... φορούν φορεσιές ...  Σε αποχρώσεις του λευκού, του χρυσού, του μαύρου και του γκρι ... Η  γυναίκα στην μέση φορά πέπλο στο κεφάλι...Υποθέτουμε πως μπορεί να είναι η Ελένη…
 

   ( Σύγχρονο θέατρο, στο έργο η Ελένη του Ευριπίδη.. Ανάμικτοι ηθοποιοί, από την νεαρή ,ως την ενήλικη, δίνουν παράσταση στο θέατρο Βορείου Ελλάδος)


      Για την Ελένη ο χορός παίζει πολύ σημαντικό ρόλο…Ενεργεί υπό την «σκιά» της Ελένης ...Ο ρόλος του είναι να συμπάσχει, να κατανοήσει τον ήρωα …
    Αν και στις μέρες μας αυτό είναι κάτι το ασυνήθιστο…Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις, που ίσως μοιάζουν, ως προς την συμπόνια…αν και δεν έχουμε δίπλα μας χορό, στα άτομα που μας περιτριγυρίζουν,  ίσως βρούμε αυτούς που πραγματικά νοιάζονται για εμάς και το πρόβλημά μας…Αρκεί μόνο μια ματιά, λίγη αγάπη και λίγη στοργή… .Ας μην ξεχνάμε όμως πως θα πρέπει να είμαστε και εμείς σωστοί απέναντι τους… 










 Τραγικός ήρωας : ο ήρωας που πάσχει…


      Η τραγικότητα δημιουργείται: 
1.Όταν ο ήρωας πάσχει εξαιτίας μιας αναπόφευκτης μοίρας
2.Όταν υποπίπτει σε σφάλμα από λάθος υπολογισμούς ή από υπερβολική αυτοπεποίθηση και αλαζονεία
3.Όταν έρχεται αντιμέτωπος  με υπέρτερες δυνάμεις
4.Όταν βρίσκεται στην ανάγκη να επιλέξει ανάμεσα σε δύο λύσεις, που και οι δύο θα τον πληγώσουν
5.Όταν ο ήρωας μεταπίπτει από την ευτυχία στη δυστυχία…


Τραγωδία και στο μπαλέτο…
Χορεύτριες με μαύρα ρούχα, συντονισμό στη κίνηση και ισορροπία στα συναισθήματα…χορεύουν δίπλα στην Ελένη….
φαίνεται να μην υπάρχει ένταση… αυτό διαπιστώνεται και από την έκφραση στο πρόσωπο της Ελένης …
Η Ελένη φορά λευκό φόρεμα και ξαπλωμένη στη μέση της σκηνής... κρατά  στο χέρι της ένα κινέζικο δράκο… Φαντάζει ήρεμη…



   Χορός με γυναικεία σκευή ... Επτά σώματα που συμπαραστέκονται στην δύσμοιρη Ελένη ... χωρίς να είναι συντονισμένες σωστά, αναπαριστούν απολύτως καθαρά την ένταση που υπάρχει στο έργο  Ελένη του Ευριπίδη
   Όσον αφορά την εξωτερική εμφάνιση, οι επτά γυναίκες φορούν σκουρόχρωμα ρούχα και προσπαθούν να βγάλουν  από μέσα τους αυτά που νιώθουν,  τον πόνο …
   Οι γυναίκες  στην εικόνα είναι οι: Στεφανία Γουλιώτη, Αλεξία Καλτσίκη, Κόρα Καρβούνη, Σύρμω Κεκέ, Ρηνιώ Κυριαζή, Εύη Σαουλίδου, Έλενα Τοπαλίδου...


      Στην εικόνα βλέπουμε τρεις όρθιες γυναίκες και μία άλλη να «σέρνεται στα πατώματα»… δείχνοντας τη δυστυχία της…Οι γυναίκες φορούν πορτοκαλί στολές και έχουν βαμμένα λευκά τα πρόσωπά τους…
    Οι τρεις όρθιες γυναίκες κρατώντας με το δεξί τους χέρι, τον αριστερό τους αγκώνα, και λυγίζοντας ελαφρώς τα γόνατα τους, μας ξαφνιάζουν αρκετά με την ασυνήθιστη κίνησή τους…   Φαίνεται, να φωνάζουν, δείχνοντας το πόσο πολύ υποφέρουν…..
    Όσον αφορά την πεσμένη γυναίκα…Υποθέτουμε ότι μπορεί να είναι και η Ελένη… η οποία πονά και μοιρολογά… Από την άλλη, μπορούμε να πούμε πως είναι μία από τις γυναίκες του χορού... 
      Γιατί φορά την ίδια στολή με τις υπόλοιπες;            


                            

                                                                    
                                                              


















 
 Αραμπατζή Ευθυμία-Βογιατζόγλου Δήμητρα

Γυμνάσιο Ποδοχωρίου
Τμήμα: Γ1
Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
Διδάσκουσα: Δεληγιαννοπούλου Άννα
            

                                   «Γωνιά του Χορού»


                                  Έτος 2009-2010

 
«Περιεχόμενα»

1. Εισαγωγή……………………….......................................................

2. Παρουσίαση εικόνων………………………………………………….

3. Πληροφορίες σχετικά με την τραγωδία……………………………..

4. Βιβλιογραφία…………………………………………………………..






«Εισαγωγή»


Σε αυτήν την εργασία πρόκειται να αναφερθούμε στον Χορό, μέρος της τραγωδίας. Σε αυτήν ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να αντλήσει κάποιες πληροφορίες σχετικά με αυτόν , αλλά και διάφορες εικόνες παρουσιάζονται σε αυτήν.




«Πληροφορίες σχετικά με την τραγωδία»

1. Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ
Η τραγωδία σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, αποτελεί εξέλιξη του διθυράμβου. Οι απόψεις για την καταγωγή της τραγωδίας είναι αντιτιθέμενες και εξακολουθούν να δίνονται διάφορες ερμηνείες. Οι δύο επικρατέστερες ότι τραγωδία σημαίνει ωδή των τράγων (ετυμολογία του όρου) ή ότι είναι χορικό άσμα με βραβείο έναν τράγο, δεν στηρίζονται σε αδιάσειστα επιστημονικά τεκμήρια. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κατάγεται από το δράμα όμως η συζήτηση γύρω απ' αυτό το θέμα δεν έχει κλείσει ποτέ. Με τον Αρίωνα και τον Θέσπη είχε ήδη γίνει το πρώτο βήμα από το διθύραμβο στην τραγωδία. 

 Ο Αριστοτέλης, στην Ποιητική του, καθορίζοντας τα ιδεώδη χαρακτηριστικά της τραγωδίας, δίνει τον εξής ορισμό: "Έστιν ουν τραγωδία μίμησις πράξεως
σπουδαίας και τελείας, μέγεθος εχούσης, ηδυσμένω λόγω χωρίς εκάστω των ειδών εν τοις μορίοις, δρώντων και ου δι' απαγγελίας, δι' ελέου και φόβου περαίνουσα, την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν". Η τραγωδία είναι μίμηση, ελεύθερη αναπαράσταση μίας αξιόλογης πράξης, η οποία έχει αρχή, μέση και τέλος και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μελωδίας. Όλα όμως αυτά τα στοιχεία δεν είναι τυχαία και ανομοιόμορφα διασκορπισμένα, αλλά ακολουθούν μία συγκεκριμένη αλληλουχία. Κυρίαρχο γνώρισμα είναι η δράση, δηλαδή δεν περιορίζεται στην απλή απαγγελία αλλά προχωρά στην μίμηση των ηρώων. Μέσα από τις καταστάσεις του ελέου και του φόβου, επέρχεται η κάθαρση, μία έννοια πολυσύνθετη και πολυδιάστατη. Σύμφωνα με την ευρύτερα παραδεκτή άποψη, η κάθαρση είναι η λύτρωση, η ψυχική ανακούφιση στην οποία φτάνουν οι θεατές με το να συμπάσχουν, να ταυτίζονται και να αγωνιούν για την τύχη των ηρώων. 
Εδώ ακριβώς βρίσκεται το μεγαλείο των τραγικών ηρώων καθώς και των ίδιων των θεατών. Η κάθαρση αποτελεί τη γέφυρα για την μετάβαση από την άγνοια στην γνώση (και όχι στην γνώμη "δόξα" αλλά στην γνώση "επιστήμη" όπως έλεγε η Ρητορική και η Φιλοσοφία). Μέσα από την σύγκρουση με ανώτερες δυνάμεις και την ολοκληρωτική συντριβή δεν ακολουθεί ο εκφυλισμός της ψυχής αλλά αντίθετα η ηθική ελευθερία και η γενικότερη αποκατάσταση της ηθικής τάξης. Τα θέματα των τραγωδιών ήταν παρμένα από την ιστορία και την μυθολογία και προορίζονταν εξ' αρχής να παρασταθούν στην σκηνή.


2. ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Ο Αριστοτέλης περιγράφει την τυπική διάρθρωση της τραγωδίας. Αυτή η μορφή αν και πλουτίστηκε με ορισμένες καινοτομίες, παρέμεινε σε γενικές γραμμές αναλλοίωτη. Τα μέρη της τραγωδίας χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, στα κατά ποσόν και στα κατά ποιον. Κατά ποσόν είναι τα εξωτερικά μέρη που υποδιαιρούνται σε επικά και λυρικά. Επικά είναι ο πρόλογος, τα επεισόδια και η έξοδος. Λυρικά είναι η πάροδος και τα στάσιμα. Ας εξετάσουμε αναλυτικότερα καθένα απ' αυτά.
Ο πρόλογος (πρώτος λόγος) είτε με την μορφή μονολόγου είτε με την διαλογική μορφή εισήγαγε τον θεατή στην υπόθεση της τραγωδίας. Τα επεισόδια είναι οι πράξεις που διαδραματίζονται ανάμεσα στους υποκριτές, μεταξύ τους ή με τον χορό. Ο θεμελιώδης ρόλος τους έγκειται στο ότι περιέχουν τις συγκρούσεις των προσώπων και έτσι προωθείται η δράση. Η έξοδος, το τελευταίο μέρος μίας τραγωδίας, έκλεινε με το εξόδιο άσμα του Χορού, καθώς αυτός αποχωρούσε από την σκηνή. Από τα χορικά μέρη, η πάροδος, ήταν τραγούδι που έψελνε ο Χορός με την είσοδό του στην ορχήστρα. Εξυπακούεται ότι υπήρχε συγκεκριμένη ρύθμιση του βηματισμού και του σχηματισμού. Όταν ο χορός είχε μπει και είχε λάβει την θέση του στην ορχήστρα, τραγουδούσε κάποιες ωδές, τα στάσιμα τις οποίες συνόδευε με χορευτικές κινήσεις.
Τα κατά ποιον είναι τα εσωτερικά και ουσιαστικότερα μέρη της τραγωδίας. Τα δομικά αυτά μέρη της αναλύσεως, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης είναι ο μύθος, το ήθος, η λέξη, η διάνοια, το μέλος και η όψη. Ο μύθος είναι η ραχοκοκαλιά της τραγωδίας, αυτό που στο σύγχρονο θέατρο ονομάζουμε σενάριο, και ανεξάρτητα απορρέουν οι σκέψεις, ο ψυχικός κόσμος, και η αντίδραση του ήρωα στις όποιες περίπλοκες και αντιφατικές καταστάσεις. Η διάνοια ήταν οι ιδέες και τα επιχειρήματα των σκέψεων που εξέφραζε ο ήρωας για την ζωή. Λέξη ήταν τα λεκτικά στοιχεία, το κείμενο, τα μέτρα, οι ρυθμοί, οι εκφραστικοί τρόποι, το ύφος. Όσο για το μέλος, τα μουσικά στοιχεία, οι πληροφορίες είναι ελλιπείς. Η όψη ήταν το "φαίνεσθαι" της παράστασης, η λεγόμενη σκηνογραφία και η ενδυματολογία. Όλα αυτά τα μέρη ήταν καθοριστικά για την σκηνική αναπαράσταση μίας τραγωδίας. Το κάθε ένα λειτουργούσε συμπληρωματικά και όλα μαζί συναποτελούσαν την τραγωδία.

3. ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ
Η τυπική αρχιτεκτονική μορφή του αρχαίου θεάτρου είναι μεταγενέστερη. Τα πρώτα ελληνικά θέατρα ήταν υπαίθρια, αρχικά ένας κυκλικός χώρος, στον οποίο λατρευόταν ο Διόνυσος, και αργότερα όταν το κοινό αυξήθηκε, οι παραστάσεις γίνονταν στους πρόποδες βουνών.
Τα βασικά μέρη ενός αρχαίου θεάτρου είναι το κοίλο η ορχήστρα και η σκηνή. Κοίλο ήταν ο χώρος των θεατών. Τα καθίσματα που ονομάζονταν εδώλια, περιέβαλλαν ημικυκλικά την ορχήστρα. Οριζόντιοι διάδρομοι, τα διαζώματα, χώριζαν το κοίλο σε 2-3 ζώνες, ώστε να εξασφαλίζεται η άνετη διακίνηση των θεατών, οι οποίοι με κλίμακες ανέβαιναν ψηλότερα. Τα σφηνοειδή τμήματα των εδωλίων λέγονταν κερκίδες. Η ορχήστρα είχε δύο εισόδους, τις παρόδους, και στο κέντρο υπήρχε ο βωμός του Διονύσου, η Θυμέλη. Από την δεξιά πάροδο έμπαιναν όσοι έρχονταν από την πόλη ή το λιμάνι, και από την αριστερή αυτοί που έρχονταν από τους αγρούς. Η σκηνή, ο χώρος που έπαιζαν οι υποκριτές ήταν ένα ξύλινο και αργότερα πέτρινο υπερυψωμένο οικοδόμημα. Παλιότερα σκηνή ήταν τα παρασκήνια, στα οποία ετοιμάζονταν οι υποκριτές. Όταν το πατάρι υψώθηκε, το ξύλινο ή μαρμάρινο δάπεδο ονομάστηκε λογείο.
Όπως ήταν φυσικό στο θέατρο γινόταν χρήση μηχανημάτων για να καλυφθούν οι ανάγκες του έργου. Ο χώρος που εμφανίζονταν οι θεοί ήταν το θεολογείο. Ο γερανός που χρησίμευε για να παρουσιάζει τους θεούς αιωρούμενους λεγόταν μηχανή ή αιώρημα. Ξύλινες πρισματικοί δοκοί, οι περίακτοι άλλαζαν όποτε το απαιτούσε το έργο, το σκηνικό. Το εκκύκλημα, ένα είδος πλατφόρμας παρουσίαζε τους νεκρούς, γιατί σπάνια γινόταν φόνος ή αυτοκτονία μπροστά στους θεατές. Με τις κλίμακες του Χάρωνα, οι νεκροί κατέβαιναν στον Άδη ή εμφανίζονταν στον πάνω κόσμο σαν φαντάσματα. 

4. ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙ ΤΡΑΓΙΚΟΙ

Τρεις ήταν οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης. Καθένας απ' αυτούς έχει να μας επιδείξει ένα διαφορετικό έργο γιατί οι συνθήκες που έζησαν και έδρασαν ήταν διαφορετικές. Γι' αυτό το λόγο θα τους μελετήσουμε χωριστά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι γίνεται αξιοκρατική κατάταξη των έργων τους. 

5. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Η τραγωδία δεν άκμασε σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και μετά έσβησε. Η εξέλιξη του νεοελληνικού θεάτρου μας αποδεικνύει ότι στα νεότερα χρόνια η τραγωδία όχι μόνο αναπτύχθηκε αλλά σιγά σιγά γινόταν θεσμός που αναβιώνει ακόμα και στις μέρες μας. Στην ενότητα αυτή θα μελετήσουμε την τραγωδία από την Αναγέννηση της Δύσης ως τον αιώνα μας. 



«Παρουσίαση εικόνων»


Η Ελένη του Ευριπίδη γράφτηκε το 412 π.Χ και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την ίδια εποχή, δηλαδή μόλις είχε τελειώσει η Σικελική εκστρατεία με την πανωλεθρία του αθηναϊκού στόλου. Παράλληλα την ίδια εποχή αναπτύσσεται το σοφιστικό κίνημα που είχε αρχίσει να αμφισβητεί πατροπαράδοτες αξίες και προκαλούσε με την κριτική των εκπροσώπων του κρίση στο δημοκρατικό πολίτευμα και φαινόμενα ασέβειας. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια ο Ευριπίδης με την τραγωδία του Ελένη καταδικάζει τον πόλεμο ως πρόξενο όλων των κακών. Το παράλογο του τρωικού πολέμου με πρόσχημα την Ελένη προσπάθησε να
τονίσει σε όλα τα δράματα, που ήταν εμπνευσμένα από τον τρωικό κύκλο, ο Ευριπίδης. Έτσι στο παράλογο της άποψης ότι για μια γυναίκα μπορεί να εξοντωθεί ένας λαός και ένα κράτος και να σκοτωθούν χιλιάδες Ελλήνων, ο Ευριπίδης θα απαντήσει με το παράλογο του «ειδώλου», δηλαδή ο μύθος που αξιοποιεί λογοτεχνικά δεν είναι η ομηρική του εκδοχή, αλλά αυτή που δημιούργησε ο Λυρικός ποιητής Στησίχορος.











Χορός που αποτελείται από γυναίκες, ο χορός στην αρχαία τραγωδία αποτελούνται αποκλειστικά από άντρες οι οποίοι παρίσταναν τόσο γυναίκες όσο και γέροντες. Η παραπάνω εικόνα αναφέρεται στην δεύτερη σκηνή του Α΄ Επεισοδίου της Ελένης.


Οι ήρωές του είναι καθημερινοί άνθρωποι, με πάθη και αδυναμίες. Μπροστά στο αδιέξοδο, είναι μόνοι τους και ευθύνονται για τις πράξεις τους. Δεν έχουν υπερφυσικές ιδιότητες και συντρίβονται. Τα θέματά του τα αντλεί από την πολιτική και την ηθική ζωή της εποχής του. Διαγράφει ρεαλιστικά τους χαρακτήρες. Παρότι θεωρείται κατώτερος ως προς την ποιητική τέχνη, αφού δεν φρόντιζε τόσο τη μορφή, με την τραγικότητα του κατόρθωνε να συναρπάζει.
Βασική καινοτομία του ήταν η εισαγωγή του από μηχανής θεού. Μονιμοποίησε τους μακρούς προλόγους, περιόρισε τα χορικά μέρη και αύξησε τις μονωδίες. Στη μελωδία και στο ρυθμό επηρεάστηκε από την ανατολή κάτι που έκανε τους σύγχρονούς του να τον κατηγορήσουν ως βάρβαρο.
Θεωρήθηκε ο πατέρας του δράματος και τιμήθηκε με 5 βραβεία και ένα μετά τον θάνατό του. Το έργο του ακολούθησαν τόσο οι Λατίνοι και οι Αναγεννησιακοί όσο και όλοι οι νεότεροι Ευρωπαίοι.





«Αίας»: Aρχαία τραγωδία μέσα από το θέατρο Σκιών.











Όταν μιλάμε για την ιστορία του αρχαίου κόσμου, εννοούμε συνήθως την ιστορία των αρχαίων κοινωνιών της λεκάνης της Μεσογείου, από την εμφάνισή τους κι ως τα τέλη της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας (δηλ. ως τον 5ο αιώνα). Οι ρίζες του αρχαίου κόσμου χάνονται βαθιά στην αρχαιότητα. Σήμερα παραδέχονται ότι η ιστορία της Μεσογείου αρχίζει κάμποσες χιλιάδες χρόνια π.Χ. Η ιστορία του αρχαίου κόσμου έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη μόρφωση και τη διαπαιδαγώγηση του σύγχρονου ανθρώπου. Πλαταίνει τον πνευματικό του ορίζοντα και θέτει πολλά ενδιαφέροντα προβλήματα, που μας διευκολύνουν να κατανοήσουμε καλύτερα το σύγχρονο κόσμο, δείχνοντάς μας τις ιστορικές του ρίζες. Η Ελληνική Ιστορία μας δίνει ένα κλασικό υπόδειγμα του περάσματος από το πρωτόγονο-κοινοτικό καθεστώς στη δουλοκτητική κοινωνία. Ο Ελληνικός πολιτισμός αποτελεί μια από τις πιό λαμπρές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Τα έργα των ελλήνων κλασικών, οι έλληνες στοχαστές, καλλιτέχνες και επιστήμονες εξακολουθούν και σήμερα να διατηρούν την αξία τους, κι όπως γράφει ο Μάρξ στην "Κριτική της πολιτικής οικονομίας", έβαλαν τη σφραγίδα της πάλης, των ιδεών, των παθών και των ιδανικών της εποχής τους. Στη Φιλοσοφία - λέει ο Ενγκελς - όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, αναγκαζόμαστε κάθε τόσο να ξαναγυρνούμε "στις κατακτήσεις του μικρού αυτού λαού, που τα καθολικά του χαρίσματα και η δραστηριότητά του του εξασφάλισαν στην ιστορία της εξέλιξης της ανθρωπότητας μια θέση που κανείς άλλος λαός δεν μπορεί να του τη διεκδικήσει... στις πολυποίκιλες μορφές της ελληνικής φιλοσοφίας υπάρχουν κιόλας, σε εμβρυακή κατάσταση, στην πορεία της ανάπτυξής τους, όλες σχεδόν οι απόψεις των κατοπινών θεωριών για τον κόσμο". (Φ. Ενγκελς: "Διαλεκτική της φύσης").





Κλειώ : κλέος=δόξα...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Ευτέρπη: εύ+τέρπω...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
θάλεια: θαλλω=ανθίζω...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΚΩΜΩΔΙΑΣ
Μελπομένη: μέλπω (=μελωδώ)+ μένος...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ
Τερψιχόρη: τέρψις+ χορός...Η ΜΟΥΣΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Ερατώ: έρως...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ
Πολύμνια: πολύς=ύμνος...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΕΩΣ
Ουρανία: απο τον "ουρανό": ούρος (=φύλακας)+ άνω...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ
Καλλιόπη: κάλλος+ έπος...Η ΜΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ












Αναπαράσταση κλοπής της Ελένης από τον Πάρη με την βοήθεια της Αφροδίτης. Ο Πάρης απόκτησε την Ελένη έπειτα από την επιλογή του να δώσει το Μήλον της Έριδος στην Αφροδίτη..




















Επιπάροδος ,εισαγωγή Αγγελιοφόρου στην σκηνή. Ο Αγγελιοφόρος ήτανε σημαντικό-θείο πρόσωπο στην Αρχαία Ελλάδα διότι θεωρούνταν ότι προστατευόταν από τον Δία. Στις τραγωδίες παιζει σημαντικό ρόλο επειδη βοηθάει στην εξέλιξη του έργου μιας και φέρνει πληροφορίες σημαντικές για την ανατροπή του έργου.





Ο χορός του δράματος αποτελείται ορισμένες φορές και από τους κομμούς, τις διωδίες και μονωδίες των προσώπων του δράματος. Στην συγκεκριμένη εικόνα παρουσιάζεται ο κομμός του οποίου ο ρόλος είναι να θρηνεί. Η λέξη κομμός προκύπτει από το ρήμα κόπτομαι.














Εικόνα από παράσταση τραγωδίας , νέου ελληνικού θεάτρου. Αυτή παρουσιάζει την πρωταγωνίστρια του έργου μαζί με τον Κορυφαίο του χορού που στην περίπτωση αυτή είναι γυναίκα.











Η δράση της τραγωδίας τοποθετείται χρονικά στο σημείο που τελειώνει η τραγωδία του Αισχύλου 'Επτά επί Θήβας'. Ο Πολυνείκης, δεύτερος γιος του Οιδίποδα, εκστρατεύει εναντίον της Θήβας για να διεκδικήσει το θρόνο από τον αδερφό του Ετεοκλή. Τα δυο αδέρφια αλληλοσκοτώνονται και ο Κρέοντας, θείος τους και αδερφός της Ιοκάστης, γίνεται βασιλιάς της Θήβας. Η πόλη κλονίζεται από εσωτερικές ταραχές κι ο Κρέοντας, πιστεύοντας πως εκτελεί το καθήκον του απέναντι στην πολιτεία, απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη, που με ξένο στρατό είχε έρθει σαν εχθρός ενάντια στην πατρίδα του. Τότε η Αντιγόνη, κόρη του Οιδίποδα και αδερφή τους, παρακινημένη από αδερφική αγάπη κι από σεβασμό προς τους νεκρούς, παραβαίνει την εντολή του Κρέοντα, αντίθετα με την αδερφή της Ισμήνη που συμβιβάζεται από φόβο, θάβει το νεκρό και καταδικάζεται σε θάνατο. Ο Σοφοκλής θέτει το ερώτημα αν οι άγραφοι νόμοι, που θεμελιώνουν την ηθική υπόσταση μιας κοινωνίας, μπορούν να έχουν μεγαλύτερο κύρος από τους γραπτούς νόμους της Πολιτείας. Η σύγκρουση ανάμεσα στον Κρέοντα και την Αντιγόνη παίρνει τις διαστάσεις διπλής τραγωδίας. Οι δυο αντίπαλοι αρνούνται να συμβιβαστούν, γιατί καθένας τους ενεργεί υπακούοντας σ' ένα δικό του χρέος, που το πιστεύει αλάθητο και με καθολική ισχύ.

Ο Ευριπίδης αντιστρέφει τον Τρωϊκό θρύλο και μεταβάλλει την ιστορία της ωραίας Ελένης, που εξαιτίας της απαγωγής της από τον Πάρη έγινε ο Τρωϊκός πόλεμος, σε φάρσα. Σύμφωνα με αυτό το μύθο, οι Έλληνες πολέμησαν στην Τροία για μια σκιά, αφού ο Πάρης δεν την έκλεψε ποτέ από τη Σπάρτη, αλλά άρπαξε μονάχα ένα έμψυχο ομοίωμα της, ενώ η πραγματική Ελένη μεταφέρθηκε στην Αίγυπτο από τον Ερμή, όπου παρέμεινε κοντά στον βασιλιά Πρωτέα, πιστή στον άντρα της και βαθιά πικραμένη για την τύχη της. Μετά την άλωση της Τροίας ο Μενέλαος φτάνει ναυαγός στην Αίγυπτο. Οι δυο σύζυγοι αναγνωρίζονται και μετά από νέες περιπέτειες φεύγουν μαζί για την Ελλάδα.

Η Λυσιστράτη γράφτηκε από τον Αριστοφάνη το 441 π.Χ. Μαζί με τις 'Εκκλησιάζουσες' και τις 'Θεσμοφοριάζουσες' αποτελεί το γνωστό τρίπτυχο του ποιητή που αναφέρεται σε κωμωδίες γυναικών. Ο Αριστοφάνης εκφράζει στη Λυσιστράτη τις επαναστατικές, για την εποχή του, απόψεις για την κοινωνική θέση της γυναίκας. Οι γυναίκες στο έργο αυτό διεκδικούν τα δικαιώματα τους σε σπουδαία ζητήματα της πολιτείας και φτάνουν να ζητήσουν ακόμα και την παραχώρηση δικαιωμάτων στους μετοίκους και τους ξένους. Η Λυσιστράτη, μια γυναίκα του λαού, απελπισμένη από τον παρατεινόμενο πόλεμο, προτείνει στις γυναίκες των θιγόμενων περιοχών να κηρύξουν ερωτική αποχή στους άντρες, να καταλάβουν τη βουλή και να εκβιάσουν την κατάσταση για ειρήνη. Έτσι, η αποχή από τα συζυγικά καθήκοντα όσων επιστρέφουν από τον πόλεμο, γίνεται τελικά η αιτία να σταματήσει ο πόλεμος ανάμεσα στους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες.
Πρόβες Χορού.



Ελπίζουμε να απολαύσετε την εργασία μας…!!!



«Βιβλιογραφία»

Βικιπαίδεια
Θέατρο του Νότου
Εθνικό θέατρο
Greek tragwdia
Google εικόνες